Oppenheimer Filmi Tartışmaları Işığında Japonya’ya Atom Bombasının Atılmasının 78. Yıldönümünde Yaşanan Süreci Hatırlıyoruz
Oppenheimer’ın son günlerde tüm dünyayı kasıp kavuran, teorik fizikçi Robert Oppenheimer’ın hayatını ve Atom Bombasının yapım sürecini anlatan filmi, Nükleer Silahlar tartışmalarını da beraberinde getirdi. 6 ve 9 Ağustos 1945’te Japonya’nın Hiroşima ve Nagazaki kentlerine atılan iki nükleer bomba sonucunda 200.000’den fazla insan hayatını kaybetti.
Nükleer silah saldırısı olarak askeri tarihte bir ilk olan bu saldırılar bugün de tartışılmaya devam ediyor.
O halde İkinci Dünya Savaşı’nın son döneminde Pasifik Cephesi’nde yaşananları birlikte inceleyelim…
İkinci Dünya Savaşı’nın Pasifik Cephesi’nde ABD ve Japonya yaklaşık 4 yıl birbirleriyle savaştı. Cephelerde çıkan yüzlerce çatışmada her iki ülkenin müttefikleri de dahil olmak üzere onbinlerce asker ve sivil hayatını kaybetti.
1945 yılına gelindiğinde Müttefikler Avrupa savaşında büyük bir ivme kazanmış, Almanya ve İtalya bayraklarını teslim etme noktasına gelmişti. 2 Mayıs 1945’te Berlin’in düşmesiyle Almanya savaşı kaybetmiş ve Avrupa Savaşı sona ermiştir. Bu günlerde Japonya teslim olmadı, Pasifik’te direnişini sürdürdü. Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri, savaşın kesin olarak kazanılacağına ve Japonya’nın teslim olmasının ölümcül bir darbe indireceğine ikna olmuşlardı. O öldürücü darbe bir nükleer silahtı.
ABD, Nükleer Silah tedbirini Nazilere karşı bir koz olarak gördü. Bu doğrultuda Manhattan Projesi adlı bir çalışma başlatıldı. 1939 yılında başlayan bu proje zamanla büyüyerek devasa bir çalışma alanına dönüştü.
Nükleer Fizikçi Robert Oppenheimer projenin başına getirildi. Zamanla 130 bin kişinin istihdam edildiği ve 2 milyar ABD dolarının harcandığı çok büyük bir kampüs oluştu. 1942’den 1945’e kadar atom bombasının yapımında uzmanlar çalıştı. Tamamlanan iki nükleer silahtan ilki 16 Temmuz 1945’te New Mexico’da test edildi. Artık silahlar kullanıma hazırdı.
Bombaların yapımı tamamlandı ancak kullanılıp kullanılmayacağı soru işareti oldu. Nazi tehdidi ortadan kalktı, Almanya yenildi ve Japonya yalnız kaldı.
Buna rağmen Amerika Birleşik Devletleri yöneticileri bombanın kullanıma hazır hale getirilmesi ve Pasifik Cephesi’ne gönderilmesi gerektiğine karar verdi. Ağır güvenlik önlemleri altında Cepheye Little Boy ve Fat Man adlı iki bomba gönderildi. Manhattan Projesi personeli de teknisyen ve silah uzmanı olarak bombalarla cepheye taşındı. Artık Pasifik’teki ABD komutanının dilinin ucundaydı her şey. 6 Ağustos sabahı haberlerde tek bir olaydan bahsedilirdi.
6 Ağustos 1945 Pazartesi günü ilk bomba patlatıldı. Japonya’nın Hiroşima kentini hedef alan bu bomba 140.000 kişiyi öldürdü.
Hayatını kaybedenlerin bir kısmı patlamadan günler hatta haftalar sonra hayatını kaybetti. Bombanın biyolojik etkileri uzun yıllar çeşitli yaralanmalara ve hastalıklara neden oldu. Bomba sabah 08:15’te halkın en yoğun haliyle dışarıda olduğu bir sırada bilinçli olarak atıldı. İlk bombanın ardından büyük kayıplar vermesine rağmen Japonya teslim olmayı reddederek direnişini sürdürdü. Bunun üzerine ikinci bombanın ateşlenmesi için çalışma başlatıldı.
9 Ağustos 1945 sabah 10:58’de ikinci bomba Nagasaki şehrine gönderildi. Burada da 80.000 kişi hayatını kaybetti.
O dönemde toplam nüfusu 240 bin olan Nagazaki şehrinin üçte biri bu saldırıda hayatını kaybetti. Şehir neredeyse tamamen yok edildi. Hayatta kalanlar ise uzun yıllar hem psikolojik hem de fiziksel travmalardan kurtulamadı. Kısa bir süre sonra Sovyetler Birliği, kuzey Japonya’daki Mançurya’ya bir saldırı başlattı. Bu son hamleler, İkinci Dünya Savaşı’nın sonunu işaret ediyordu.
Japonya’nın herhangi bir kural olmaksızın teslim olmaktan başka seçeneği yoktu. Ülke nükleer saldırılarla harap oldu ve Japonlar yalnız kaldı.
Ancak savaşa devam etmek isteyen ve barış masasına daha iyi koşullarda oturmayı planlayan Japon bürokratlar da vardı. Bu süreçte Japonya’da teslim olma şartlarını kabul edenler ile savaşı sürdürmek isteyen siyasetçiler çatıştı. 14 Ağustos’ta İmparator Hirohito, telsizle Japon ulusuna daha fazla kan dökülmesini istemediğini ve teslim olma şartlarını kabul ettiklerini bildirdi. Bu açıklamanın ardından ülkede yüzlerce intihar gerçekleşti.
Missouri gemisinde düzenlenen 23 dakikalık teslim töreni dünya çapında radyodan yayınlandı. Japon savaş esirlerinin Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere tarafından ülkelerine geri gönderilmesi uzun zaman aldı ve 1947’de tüm mahkumların sınır dışı edilmesi tamamlandı.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Japonya, 1952 yılına kadar müttefik devletlerin kontrolünde kaldı. Japonya, tarihinde ilk kez yabancı güçler tarafından işgal edildi. Bu dönemde ülkede intihar olayları devam etti. Yenilgiyi ve işgali onurlandıramayan binlerce insan harakiri ya da silah kullanarak intihar etti. Müttefikler, Japonya İmparatorluğu kavramını ortadan kaldıran bir Parlamenter Cumhuriyet inşa ettiler.
78 yıl sonra, soru kalır.
Stratejik yenilgisi kaçınılmaz olan Japonya’ya iki atom bombası göndermek gerçek miydi? Savaşı kazanan devletler bu konuda gelişigüzel bir soruşturma ve yargılama yapmadan asla geçmediler.
