Deniz kenarına gidip bir bankta şöyle keyifle bir çay içmek pek çok kişi için dünyada yaşayabileceği en huzurlu anlardan bir adedidir. Lakin insanların yüzde ikisi için bu huzurlu aktivite kabustan farksızdır zira bu şahıslarda talassofobi vardır. Lisanımıza okyanus korkusu olarak çevirebileceğimiz talassofobiye sahip bireyler büyük su kütlelerinden korkarlar ama bu durum bildiğimiz endişelerden biraz farklıdır.
Eğer uygun bir yüzücü değilseniz okyanus sizi elbette korkutur lakin talassofobi sahibi bireyler bırakın okyanusu, denizi, gölü; olağandan biraz daha büyük bir yüzme havuzu gördüklerinde bile tasaya kapılırlar ve hatta panik atak geçirebilirler. Zira kulağa kolay üzere gelse bile aslında bu durum bir çeşit anksiyete yani tasa bozukluğudur. Âlâ lakin neden? Gelin talassofobi nedir, nedenleri nelerdir tüm ayrıntılarıyla inceleyelim.
Hiç bilmeyenler için; talassofobi nedir?
Türkçeye okyanus korkusu olarak çevirebileceğimiz talassofobi, kişinin büyük su kütlelerinden korktuğu bir cins anksiyete yani tasa bozukluğu durumudur. Talassofobiye sahip şahıslar bir okyanus, deniz, göl, büyük yüzme havuzu kenarında oldukları vakit ve hatta ilerleyen safhalarda bunları sırf bir sinemada ya da fotoğrafta gördükleri vakit bile korku hissederler. Tedavi edilmediğinde ilerlediği vakit talassofobi sahibi şahıslar büyük su kütlesi gördükleri vakit panik atak geçirebilirler.
Kendinizi test edin: talassofobi belirtileri nelerdir?
- Huzursuzluk
- Endişe
- Konsantre olamama
- Sinirlilik hali
- Kaslarda gerginlik
- Terleme
- Kızarma
- Kalp çarpma suratında artış
- Titreme
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrısı
- Dünyanın sonu gelecekmiş üzere hissetme
- Kontrol kaybı
- Mide bulantısı
- Sıcak basması
- Uyku kaçması
Talassofobi belirtileri, genel olarak öbür anksiyete tipleri ile benzerlik gösterir. Lakin bu fobideki belirtileri ortaya çıkaran tetikleyici, büyük su kütleleridir. Bir okyanus, deniz, göl, havuz gördüğünüz vakit, sinemada izlediğiniz vakit ya da sırf düşündüğünüz vakit bile şu belirtileri yaşıyorsanız talassofobi olabilirsiniz.
Talassofobi ilerleyen safhalarda panik atağa dönüşebilir:
Talassofobi sahibi bireyler büyük su kütleleri gördükleri vakit öbür anksiyete cinslerine sahip kişilerdekine benzeri belirtiler gösterirler ve bu durum talassofobi için olağan olarak kabul edilir. Lakin talassofobi ileri bir safhadaysa panik atak geçirme noktasına gelebilir. Panik atak belirtileri korku bozukluğu belirtileri ile benzerlik gösterir fakat çok daha şiddetli formda yaşanır ve kişi şiddetli bir mevt korkusu yaşar.
Her okyanus korkusu, talassofobi olmayabilir:
Talassofobi belirtileri biraz sert olduğu için endişelenmiş olabilirsiniz lakin merak etmeyin, her büyük su kütlesinden korkan şahısta kesinlikle bu fobi var demek değildir. İyi bir yüzücü değilseniz dalgalı bir denizden korkabilirsiniz, ilk sefer bir tekne ile denize açılacaksanız bu durum sizde kaygı yaratabilir ya da iki gün evvel izlediğiniz bir sinemanın tesirinde kalarak süreksiz bir dert durumu yaşıyor olabilirsiniz. Bunlar son derece olağan.
Basit bir endişe durumunun rahatsız edici bir tasa bozukluğuna döndüğü durum, tetikleyicinin hafif olduğu vakit bile tasanın yüksek olduğu durumdur. Yalnızca kıyıda oturmak, büyük su kütlesine bakmak, derin bir okyanus fotoğrafı görmek, dalgalı deniz düşünmek ve hatta sırf birinden bu türlü bir kelam duymak bile sizde telaş yaratıyorsa talassofobi durumu kelam konusu olabilir.
Talassofobi teşhisi için kimi kriterler vardır:
- Tetikleyicinin her vakit telaş yaratıyor olması.
- Tetikleyicinin olağandan daha fazla kaygı yaratması.
- Tetikleyicinin kaçınmaya neden olması.
- Tetikleyicinin hayatın olağan akışını bozacak noktaya gelmesi.
- Tetikleyiciye verilen reaksiyonun öbür bir sıhhat durumu ile açıklanamaması.
- Bu durumun 6 aydan uzun müddettir devam ediyor olması.
Uzman bir psikoloğa ya da psikiyatriste giderek okyanus kaygınızdan bahsettiğiniz vakit size bir dizi test yapacaklardır. Yapılan test sonuçları ve muayenede elde edilen bilgiler listelediğimiz kriterler baz alınarak kıymetlendirilir. Şayet yaşadığınız durum bu kriterlere uygunsa lakin o vakit talassofobi teşhisi konulabilir.
Yahu sudan korkulur mu diyorsanız işte talassofobi nedenleri:
Bir cins tasa bozukluğu olan talassofobi yani okyanus korkusuna neden olan temel durum, hepimizin varsayım edebileceği üzere geçmiş travmalardır. Daha evvel boğulma tehlikesi geçirdiyseniz, suyun içinde sizi çok korkutacak bir şey gördüyseniz, tekneniz battıysa, tsunami ve sel üzere bir felaket yaşadıysanız bu travmalar talassofobiye neden olmuş olabilir.
Dünyada yaşayan insanların yaklaşık yüzde ikisinin muzdarip olduğu talassofobiye çok yaygın olmamakla birlikte genetik faktörler ya da biyolojik faktörler de neden olabilir. Ancak sonlu sayıda bireyde bu tesirler görülmüştür. Travmaya benzeri formda çevresel faktörler de bu endişeye neden olabilir. Yani sizin başınıza gelmeyen lakin etraftan duyduğunuz travmalar nedeniyle de talassofobiye sahip olabilirsiniz.
İzlediğiniz sinemalara dikkat edin:
Film bu ya ne olacak diye düşünerek izlediğiniz sinemaları tekrar gözden geçirmenizde fayda var. Zira Jaws, Deep Blue Sea, Open Water üzere bir periyot okyanus korkusunu iliklerimize kadar işletmiş olan sinemalar, talassofobiye neden olmuş olabilir. Yani bir gün hayatında bırakın okyanusu göl bile görmemiş bir adamın talassofobi sahibi olduğunu duyarsanız onun sıkı bir sinema izleyicisi olduğunu düşünebilirsiniz.
Ne vakit doktora gitmek gerekir?
Aslında evrimsel olarak hepimiz hem suyu sever hem de sudan korkarız. Zira su bize hem hayat verir hem de hayatımızı alır. Bu nedenle büyük bir su kütlesi gördüğünüzde, hele ki alışık değilseniz endişe duymanız olağan. Lakin bu durum günlük hayatınızı etkileyecek bir noktaya geldiyse işler değişir.
Bir tıp korku bozukluğu olan talassofobi yani okyanus korkusu hastalık olarak kabul edilmez. Pek çok anksiyete çeşidinde de durum böyledir. Bu durumun bir hastalık olarak kıymetlendirilmesi için kişinin günlük hayatını etkileyecek bir noktaya gelmesi gerekir. Hepimiz mevtten korkarız, bu olağandır. Lakin vefat korkusu ile uykularınızdan uyanıyor ya da dehşetten meskenden çıkmıyorsanız işte bu olağan değildir.
Peki talassofobi tedavisi mümkün mü?
Elbette mümkün. Uzman bir psikoloğa ya da psikiyatriste giderek okyanus kaygınızdan bahsedin. Yaşadığınız tasa düzeyine nazaran talassofobi terapiyle, ilaçla, doğal sistemlerle ya da sanal gerçeklik üzere çağdaş sistemlerle tedavi edilebilir. Ama sakın kendi kendinize teşhis koyarak kulaktan dolma bilgilerle kendinizi tedavi etmeye çalışmayın.
Kişinin havuz gördüğünde bile kaygılanmasına neden olan okyanus korkusu yani talassofobi nedir, nedenleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme gayelidir. Tüm sıhhat bahislerinde olduğu üzere bu cins endişeleriniz hakkında da en yanlışsız ve size özel bilgiyi uzman bir tabipten almanız gerektiğini unutmayın.
