YÖK Lideri Özvar: “Belge sayısını en çok artıran ülkelerden biri Türkiye”
ANKARA – Yükseköğretim Heyeti Başkanı Prof. .”
YÖK Lideri Erol Özvar, YÖK Konferans Salonu’nda düzenlenen “Üniversite Günlükleri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri Çalıştayı”na katıldı. Burada bir konuşma yapan Özvar, üniversitelerin bilimsel araştırmalarını bilim dünyası ve kamuoyu ile paylaşması gerektiğini belirterek, bilimsel araştırma ve yayının üniversitelerin temel varlık amaçları arasında yer aldığını söyledi.
Bilimsel dergi editörlüğünün ve hakemliğinin önemine dikkat çeken Özvar, makale değerlendirmelerinde editör ve hakemlerin büyük sorumlulukla hareket etmesi gerektiğini söyledi.
“Akademik yayıncılık cirosu yılda 20 milyar doları aşıyor”
Bilimsel makalelerin ağırlığının hâlâ yüksek bütçeli yayınevleri olduğuna dikkati çeken Özvar, şunları kaydetti:
“Akademik yayıncılık, yıllık 20 milyar doları aşan cirosu ile dünyada önemli bir ticari faaliyet alanı. Akademisyenler üzerinde bir yandan ‘yayınla ya da yok ol’ baskısı var, öte yandan akademisyenlerin emeğine dayalı dev bir endüstri.Ticari amaçlarla bütçe yayıncıları tarafından işletilen platformlara sahip dergiler, hâlâ ağırlıklı olarak bilimsel makalelere ev sahipliği yapıyor.”
“Benzerlik oranını belirleyen yazılımların kullanımı son zamanlarda arttı”
Basılı yayının yerini dijital yayıncılığın aldığını belirten Özvar, birçok üniversite dergisinin elektronik yayıncılığa geçmesinin öneminin altını çizdi. ve bir meslektaş olarak her bilim adamı, bilimin saygınlığını koruyacak ve iyi tanımlanmış süreçleri işletecek şekilde davranmalıdır.”
“Aldığımız önlemlerin ve ürettiğimiz çözümlerin etkin ve sürdürülebilir olması önceliğimizdir”
Haksızlığa uğramış eserlerin akademik makalelerde kullanılmaması konusuna da değinen Özvar, “İntihal dışında bilimsel etiğe aykırı diğer davranışlar da sahtecilik, tahrifat, mükerrerlik, dilimleme ve haksız yazarlıktır. Bu tür durumların önüne geçebilmek için ürettiğimiz analiz yöntemlerinin etkin ve sürdürülebilir olması, “Bilimsel dergileri taklit ederek araştırmacıların yayınlarını bir ücret karşılığında basmayı vaat eden bazı dergiler, örneğin dergi adı altında web sayfaları kurarak, dikkat edilmesi gereken bir diğer noktadır. Bu tıp dergilerindeki çalışmaların hiçbir şekilde dikkate alınmaması gerektiğini her zaman ısrarla vurguladık” dedi.
“Akademik süreçlere aykırı davranan üniversite dergilerine yaptırım uygulanacak”
Özvar şunları söyledi:
“YÖK Başkanı olarak üniversite dergilerinden öncelikli beklentim, akademik yayın süreçlerinde örnek davranışlar sergilemeleridir. Akademik süreçlerde uygunsuz davranan üniversite dergilerinin tespit edilmesi durumunda yaptırımların uygulanacağının bilinmesini isterim. •Uluslararası dizinlerde Türkiye’ye hitap eden dergilerin taranması istenilen düzeyde değil.Üniversite dergileri uluslararası medyada istenilen düzeyde değil.Daha görünür olmasını da bekliyoruz.Bu amaçla üniversite dergilerinin bu amaçla taranması çok önemlidir. ilk sıralarda hak ettikleri yere ulaşmak ve uluslararası indekslerde yer almak.”
YÖK Lideri Özvar, önceliklerinin dergilerin kalitesini artırmak, uluslararası indekslerde taranmasını sağlamak ve üniversite dergilerini saygın kılmak olduğunu vurguladı.
“Türkiye belge sayısını en çok artıran ülkelerden biri”
Türkiye’deki akademik çalışmalardan bahseden Özvar, şunları söyledi:
“Scopus verilerine göre 2021 yılında dünyadaki toplam belge sayısı 5 milyona yaklaşırken, Türkiye’den araştırmacılara ilişkin belge sayısı 67 bin 150. Türkiye, 2021 yılına kıyasla belge sayısını en çok artıran ülkelerden biri. dünya sıralamasını bir basamak yükseltirken bir önceki yıla göre bir sıra yükselmektedir.Diğer yandan Scopus’ta taranan Türkiye adresli 232 dergi bulunmaktadır.Türkiye dergi sayısı bakımından dünya ülkeleri arasında 18. sırada yer almaktadır.14.433 bilimsel Scopus’ta taranan bu dergilerde belgeler yayınlandı.İlk 5.000 dergi içinde sadece bir üniversite dergisi var.”
“Kendi dilini bilimsel yayın aracı olarak kullanmayan üniversitelerin dünyaya söz söyleme imkanı olmayabilir”
Türkçe yayın yapan üniversitelerin önemine dikkat çeken Özvar, “Uluslararası indekslerde taranan dergilerimizin uluslararası standartlara uygun olarak taranması son derece önemli olmakla birlikte Türkiye kaynaklı makalelerin sayısının her geçen gün artması son derece önemli. Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarının, yani üniversitelerimizin anadilimizde Türkçe yayın yapması da çok önemli” diyen Başkan, “Uluslararası yayınların dilinde yapılan makaleler kadar değerlidir. Üniversiteler kendi dillerini bilimsel bir yayın aracı olarak kullanmak için uzun vadede dünyaya söz söyleme fırsatı bulamayabilir.”
YÖK olarak Türkiye’nin dünya akademik birikimine katkısını önemsediklerini vurgulayan Özvar, üniversite dergilerinin Türkiye’de ve dünyada hak ettiği yere gelmesinin yükseköğretim sistemine fayda sağlayacağının altını çizdi.
Üniversite temsilcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen “Üniversite Dergileri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri Çalıştayı” YÖK Başkanı Özvar’ın konuşmasının ardından basına kapalı olarak devam etti.
